نکاتی درباره آب سالم
قسمت هفتم: بررسی ادعای شرکت های فروش دستگاه های تصفیه آب خانگی

در قسمت دوم به این نکته اشاره کردیم که کلر باقی مانده آب با همه مزایایی که دارد می تواند در اثر ترکیب با مواد آلی موجود در آب، ترکیباتی موسوم به تری هالومتان ها را تولید کند که شواهدی مبنی بر احتمال سرطانزایی این ترکیبات در دراز مدت وجود دارد.

شرکت های فروش تصفیه آب خانگی در تبیلغات خود برای توجیه لزوم استفاده از اینگونه محصولات، ضمن بیان مزایای کلرزنی برای سالم سازی آب، به گونه ای اغراق آمیز به شرح مضرات احتمالی حاصل از ترکیبات جانبی کلر می پردازند و ادعا می کنند که طبق توصیه کارشناسان بهتر است جهت مقابله با اثرات زیانبار کلر در آب آشامیدنی، در نقطه مصرف کلرباقیمانده آب را حذف کرده و سپس اقدام به نوشیدن آب کنیم.

سؤالی که مطرح می شود این است که آیا فرایند به کار رفته برای حذف کلر باقی مانده در آب مصرفی می تواند اثرات زیانبار آن (یعنی ترکیبات جانبی کلر با مواد آلی) را نیز حذف کند؟ و آنچه احتمال منفی بودن پاسخ این سؤال را تقویت می کند این است که اگر چنین بود چرا علی رغم ادعای خطرناک بودن محصولات فرعی حاصل از کلرزنی به آب های آشامیدنی- که معمول ترین آن تری هالومتان ها (THM) می باشند-، در تبلیغات این شرکت ها به امکان حذف این ترکیب در آب مصرفی اشاره ای نشده است؟

لذا حذف کلر باقی مانده در نقطه مصرف گرچه می تواند از نظر جلوگیری از ورود این ماده اکسیدکننده به بدن سودمند باشد امّا به نظر نمی رسد تأثیری بر کاهش احتمال خطر ناشی از ترکیبات جانبی کلر داشته باشد و از این جهت در روش های جدید تصفیه سعی بر حذف مواد آلی پیش از گندزدایی با کلر است تا بدینوسیله فراورده های فرعی بالقوه زیان آور آن کاهش یابد.

إن شاءالله در قسمت بعدی با استفاده از برخی منابع، درباره این ترکیبات جانبی بیشتر توضیح خواهیم داد.

دریافت فایل PDF

نقد هفته نامه سلامت(9)

در ماه عزای حسینی در این قسمت از سلسله نقدهای هفته نامه سلامت به نقد نگاه این نشریه درباره مقوله شادی می پردازیم.

در شماره 439، صفحات موضوع ویژه به بهانه شادی مردم پس از انتخابات ریاست جمهوری و راه یابی تیم ملی فوتبال به جام جهانی، با این عنوان که "طفلی به نام شادی دیریست که گمشده است"، و با درج مقالات متعددی از برخی متخصصان، به این موضوع می پردازد که "آیا ما ملت غمگینی هستیم یا شاد؟" و "ریشه های این شادی در کجاست؟"

دکتر سید حسن علم الهدایی، جامعه شناس و استاد دانشگاه فردوسی مشهد در مقاله ای تحت عنوان "چو شادی بکاهد، بکاهد روان" می گوید:"در مذهب ما غم بیشتر از شادی انعکاس داشته است" و اظهار تأسف می کند از اینکه "فضای غالب در جامعه ما معمولاً فضای تشویق و ترغیب به اندوه و غم گرایی است"

دکتر حامد محمدی کنگرانی، روان‌پزشک، عضو کمیته روان‌درمانی و رسانه انجمن روان‌پزشکان ایران نیز در آسیب شناسی و ارائه راه حل برای شادی در جامعه می گوید: " ... خیلی از ما ساکت و غمگین بودن را سنگینی و متانت می‌دانیم و ابراز شادی و خندیدن را نشانه سبک بودن شخصیت و جلف بودن تلقی‌می‌کنیم. این ذهنیت، از قدیم در کشور ما وجود داشته و در مورد خانم‌ها سخت‌گیرانه‌تر بوده، به طوری که می‌گفتند دختر اصلاً نباید بخندد و هنوز هم اگر کسی زیاد بخندد (چه مرد و چه زن)، او را به الکی‌خوش بودن متهم می‌کنیم ... در حالی که در کشورهای شاد، مردم راحت به هر موضوعی می‌خندند.
فرهنگ آنها به گونه‌ای است که روی سریال‌ها و برنامه‌های طنز، صدای خنده پخش می‌کنند و علت این کار این است که اعتقاد دارند این خنده به بیننده منتقل و باعث شادی و خندیدن او می‌شود ولی خیلی از ما چنین چیزی را جلف و بی‌مزه می‌دانیم... "

سپس اظهار خوشحالی می کند از اینکه " در حال حاضر در کشور ما این فرهنگ در حال تغییر است... حتی در برنامه‌های تلویزیونی مخصوص کودکان هم آنها را به دست زدن و جیغ و هوراکشیدن تشویق می‌کنند تا بدانند خندیدن، آن هم در جمع، کار زشتی نیست. "

اما ایشان این را هم کافی نمی داند و اظهار تأسف می کند از اینکه فیلم شادی برای بچه‌ها ساخته نمی‌شود، کنسرت موسیقی مخصوص بچه‌ها نداریم و تئاتر شادی برای بچه‌ها اجرا نمی‌شود تا در جمع به شادی بپردازند. 

و در پایان می گوید: ما خودمان می‌گوییم خنده بر هر درد بی‌درمان دواست ولی نه‌تنها آن را درمان نمی‌دانیم بلکه حتی اجازه نمی‌دهیم شادی‌مان بروز بیرونی داشته باشد.

اما در نقد برخی از این اظهارات باید موارد ذیل را مد نظر داشت:

ادامه مطلب...

نکاتی درباره آب سالم
قسمت ششم: مواد سرطان زا در آب شرب

قسمت دوم پاسخ به ادعای مطرح شده در یک نشریه دانشجویی

در قسمت قبلی به بررسی ادعای سرطان زایی آب معدنی های بطری شده پرداختیم. در این قسمت در ادامه به بررسی احتمال سرطان زایی برخی عناصر در آب شرب(از جمله انواع آب های آشامیدنی بطری شده) می پردازیم: 

1.     درباره آرسنیک: این عنصر در اکثر آب های طبیعی مقدارشان کم و ناچیز(در حدود قسمت در میلیون) است، لذا آن را جزو فلزات کمیاب(جزئی) طقبه بندی می کنند.
برخی از این عناصر کمیاب برای انسان دارای سمیت بالقوه می باشند. از مهمترین اثرات آرسنیک در صورت بالا رفتن غلظت آن در آب مصرفی، می توان به ناراحتی های گوارشی و عصبی، دردهای عضلانی، ایجاد زخم های کوچک روی دست ها و پاها و ... اشاره کرد. مطالعات اپیدمیولوژیک مشخص کرده است که شکل های مختلفی از سرطان با وجود این فلزات جزئی سمی ارتباط دارد.
چاه های آلوده شده توسط زائدات صنعتی(دباغی، سرامیک سازی و معدن) یا کشاورزی(در نتیجه مصرف ضدآفات نباتی مثل حشره کش های حاوی آرسنیک)، غذاهای آلوده شده با آفت کش‌های آرسنیکی یا رویش یافته با آب آلوده به آرسنیک، می توانند انسان ها را در مواجهه با ارسنیک قرار‌دهند.
براساس رهنمود سازمان جهانی بهداشت میزان آرسنیک در آب آشامیدنی نباید بیشتر از  0/01 میلی گرم در لیتر باشد. در استاندارد ملی شماره 1053 نیز حد مجاز آرسنیک در آب 0/01 میلی گرم در لیتر ذکر شده است.
در آب معدنی بطری شده نیز حداکثر میزان مجاز آرسنیک، همان رقم 0/01 میلی گرم در لیتر اعلام شده است.
آلودگی آب های بطری شده به فلزات سمی می تواند از طریق آلوده بودن اولیه آب و یا نشت از طریق موادی که در آن نگهداری می شوند، صورت گیرد. مطالعات زیادی نشان می دهد احتمال نشت فلزات سمی از بطری های PET به داخل آب وجود دارد. چون معمولاً شرایط نگهداری از سوی فروشندگان و مصرف کنندکان رعایت نشده و آب های بطری شده در دمای اتاق نگهداری می شوند و برخی مصرف کنندگان نیز مقدار زیادی از آب های بطری شده را در مدت طولانی برای مواقع ضروری نگهداری می کنند که این امر خطر افزایشی نشت فلزات سنگین(چون آرسنیک) از بطری های آب معدنی را بالا می برد.

2.     درباره نیترات: امروزه به دلیل فعالیت های گسترده صنعتی، کشاورزی، و خدماتی در جوامع شهری و روستایی، ترکیبات مختلف ازت شامل آمونیاک، نیتریت و نیترات از طریق دفع فاضلاب های خام، نشت از تأسیسات فاضلاب شهری و صنعتی، تجمع زباله های شهری و صنعتی، مصرف بی رویه کودهای حیوانی و شیمیایی در کشاورزی و ... وارد منابع خاک و آب های سطحی و زیر زمینی می گردد. انجام فعالیت های کشاورزی قادر خواهد بود میزان نیترات را به صدها میلی گرم بر لیتر برساند.

افزایش مقدار این ترکیبات در منابع آب شرب و در شرایطی که غلظت نیترات به بالاتر از 50 میلی گرم در لیتر برسد دارای اثرات نامطلوب بهداشتی و همچنین پتانسیل ایجاد ترکیبات سرطان زای نیتروز امین می باشد.
لذا سازمان جهانی بهداشت و به تبع آن متولیان استاندارد کشور به منظور جلوگیری از خطرات بهداشتی در مصرف کنندگان، حداکثر غلظت مجاز یون های نیترات و نیتریت در آب آشامیدنی را به ترتیب 50 میلی گرم در لیتر بر حسب نیترات و 3 میلی گرم در لیتر بر حسب نیتریت توصیه کرده اند.
مطالعات محققان روی انواع مختلف آب معدنی های بطری شده نیز نشان داده است تمامی نمونه های مورد آزمایش از نظر میزان نیترات کمتر از 50 میلی گرم در لیتر و در حد استاندارد بوده و اکثر آن ها با مقادیر ثبت شده روی برچسب همخوانی داشته است.

3.     درباره فلوراید: برخلاف برخی ادعاهای مطرح شده، فلوراید نه تنها به عنوان نگهدارنده به آب معدنی های بطری شده افزوده نمی شود بلکه در مواردی محققان پس از آنالیز آب های محتوی این بطری ها، نسبت به کمبود میزان آن اظهار نگرانی نموده و یکی از جمله دلایلی که به مصرف مداوم این محصولات توصیه نمی کنند، کمبود یون فلوراید در آن می باشد چرا که طبق مطالعات متعدد متخصصان داخلی و خارجی، نقش این عنصر در سلامت دندان ها و استخوان ها به اثبات رسیده است و مقرون به صرفه ترین و مناسب ترین راه جهت جبران کمبود فلوراید، جذب آن از طریق آب آشامیدنی و در صورت عدم وجود فلوراید کافی در آب، فلورایدزنی به آب آشامیدنی عمومی می باشد.
مقدار مناسب فلوراید در آب آشامیدنی هر منطقه بر اساس میزان آب دریافتی، اقلیم و میانگین دمای سالانه آن و میزان دریافت فلوراید از سایر منابع(غذا، هوا و محافظت کننده های دندان) باید تعیین شود. طبق رهمنود سازمان بهداشت جهانی و استانداردهای ملی، برای میزان فلوراید در آب آشامیدنی، رقم بین 0/5 و 1/5میلی گرم در لیتر تعیین شده است(در فراورده های آب معدنی طبیعی چنانچه بیش از 1 میلی گرم در لیتر فلوئورید وجود داشته باشد باید عبارت حاوی "فلوئورید" به طور آشکار روی بطری نوشته شود). بیش از این مقدار، افزایش غلضت فلوراید در آب آشامیدنی باعث ایجاد عوارضی چون فلوروزیس دندان ها و استخوان ها و لکه دار شدن دندان ها می شود. اما در خصوص رابطه بین سرطان و فلوئور موجود در آب، حدود 30 سال است که مطالعات مختلف و گسترده ای صورت گرفته و موارد نادری نیز این ارتباط را تأیید نموده است، لکن در حال حاضر  می توان گفت هیچ مدرکی مبنی بر سرطانزا بودن فلوئور در آب وجود ندارد.

منابع مورد استفاده:

1.  مقالات ارائه شده در همایش های ملی بهداشت محیط

2.  استانداردهای شماره 6305،6694، 2441 و 2606 مربوط به ویژگی ها و آیین کار بهره برداری از آب آشامیدنی بسته بندی و آب معدنی طبیعی

جهت مطالعه بیشتر:
با مراجعه به منوی واحد بهداشت(بخش منابع علمی) در آدرس http://shahed.ac.ir/behdasht می توانید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب نمایید.

ادامه دارد 

همین مطلب در یک نشریه دانشگاهی:

دریافت فایل PDF

نقد هفته نامه سلامت(8)

به دنبال نگرانی هایی که در مقطعی از سال گذشته در خصوص سرطانزا بودن پارازیت ها مطرح شد، هفته نامه سلامت در شماره 401، صفحه جامعه سالم (نسخه PDF) مصاحبه مفصلی را با دکتر محمداسماعیل اکبری، رییس مرکز تحقیقات سرطان در این باره صورت داد و ایشان نیز با کلی استدلال و صغری و کبری چیدن سعی نمود که نشان دهد این نگرانی ها - که بعضاً از سوی افراد متخصص نیز ابراز می شود- کاملاً بی مورد، بی منطق و فاقد مبنای علمی می باشد.

ابتدا توجه شما را به پاره ای از سخنان ایشان جلب می نمایم:

ادامه مطلب...

سال 1389 به منظور بررسی مسائل ایمنی و بهداشت سفر در اردوهای دانشجویی، در اردوی تشکیلاتی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه با عنوان غدیر 11 شرکت کردم و به منظور تدوین اسلاید و کلیپ های آموزشی، اقدام به تهیه تصاویر، فیلم ها و مصاحبه های کوتاه نمودم که هنوز فرصت نکردم روی آن ها کار کنم.

یکی از فیلم های کوتاه مربوط بود به مصاحبه ای با مرحوم معین رئیسی(عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه‌های سراسر کشور) که به مناسبت درگذشت این دانشجوی مؤمن و متعهد و دوست داشتنی، آن را منتشر می کنم.

این قطعه کوتاه مربوط است به عدم ایمنی بالش های مورد استفاده دانشجویان و حادثه ای جزئی که در این رابطه برای معین عزیز پیش آمد: لینک دانلود (البته چون صرفاً جنبه آموزشی و نوع حادثه برایم مهم بود و موضوع مصاحبه نیز آسیبی بود که به دست آن مرحوم وارد شده بود، از چهره اش فیلم نگرفتم)

درضمن این را هم در وبلاگ دیگرم گذاشتم: امت یک نفره ای که از پیش ما رفت+صوت

----------------------------------------

خبرهای مرتبط با درگذشت دانشجوی فعال فرهنگی، مرحوم معین رئیسی:

پیام قدردانی خانواده مرحوم "رئیسی" از دانشجویان و جامعه دانشگاهی

 حاشیه های مراسم ختم مرحوم "معیین رئیسی" در دانشگاه تربیت مدرس
دانشجویی که حالا حالا ها تمام نمی شود

پیام دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب در پی درگذشت معین رئیسی

در پی درگذشت معین رئیسی؛
اطلاعیه شماره 2 اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه‌های سراسر کشور

پیام تسلیت 39 انجمن اسلامی دانشجویان سراسر کشور؛
جامعه چشم انتظار بهره گیری از وجود و دانش رئیسی بود

تشییع و تدفین معین رئیسی با حضور جمعی از دانشجویان و مسئولین برگزار شد + تصاویر

پیام تسلیت مدیر کل امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم به مناسبت درگذشت معین رئیسی

اطلاعیه‌ی اتحادیه انجمن‌های اسلامی مستقل به مناسبت درگذشت "معین رئیسی"
مراسم تشییع و وداع با پیکر پاک "معیین رئیسی"

پیام تسلیت انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شاهد در پی درگذشت معین رئیسی

پیام تسلیت معاون فرهنگی وزارت علوم به مناسبت درگذشت معین رئیسی

معین رئیسی، یکی از فعالین دانشجویی درگذشت

در کتابی که دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت اخیراً با عنوان "راهنمای تغذیه صحیح در ماه مبارک رمضان" منتشر نموده و فایل الکترونیکی آن را نیز در سایت خود قرار داده، آمده است:

"عبادت هایی که بعد از افطار در ماه مبارک رمضان انجام می شود به متابولیسم غذا کمک می کند. در نماز خواندن تمام ماهیچه ها و مفاصل درگیر هستند و می توانند جانشین یک ورزش با شدت متوسط باشد که کالری مصرف می شود."(1)

اینکه متون علمی سکولار نباشد و به جای پرداختن صرف به هستی و چرایی آن، به خالق هستی و هدف از خلقت بپردازد، امری پسندیده ایست اما با اینچنین به زیر کشیدن فلسفه نماز، بی درنگ یاد دیدگاه های التقاطی ناشی از علم زدگی و غرب گرایی مهندس بازرگان در کتاب "راه طی شده " افتادم که اروپاییان را در خط انبیاء می دانست چرا که حمام رفتن صبحگاه آنان را به منزله وضو و غسل می شمارد و خواندن سر مقاله روزنامه صبح را به منزله نماز و خواندن مقالات و اطلاعات دیگر را حکم تعقیبات نماز و روزنامه نیم روز خواندن و به اخبار گوش دادن را صلوة الوسطی و کتاب خواندن بعد از ناهار را در حکم تعقیبات ظهر می داند و خوابیدنشان را همان هشت ساعت خواب شرعی مؤمنان که عبادت هم هست، می شمارد و به قمار خانه و می خانه و رقاص خانه رفتنشان را بسیار اندک و غیر قابل ملاحظه می داند و ورزش و تئاتر و موزه رفتن شبانه شان را هم در حکم امور مستحبه می شمارد!!!(2)

در کتابی که در دوران دانشجویی در نقد دیدگاه های عقیدتی نهضت آزادی خواندم، اینچنین آمده است: "مهندس مهدی بازرگان را که «پدر روشن فکری دینی» در ایران نام نهاده اند در مجموعه نوشته های خود، به ویژه کتاب «راه طی شده» تلاش دارد تا ایمان به خدا و معارف دینی را از راه علوم تجربی، تفسیر نموده و حقانیت آن را اثبات کند امّا باید توجه داشت که روش علوم تجربی و نگرش علمی به معارف و مفاهیم معنوی دین اسلام باعث خواهد شد که نارسایی ها و کاستی های روش علوم تجربی به مفاهیم مکتبی اسلام سرایت کرده و منشاء انحراف گردد.
مهندس بازرگان، همواره به غرب و اندیشه غربیان به دیده احترام و اشتیاق می نگرد و تلاش دارد تا اصول و مبانی فرهنگ اسلامی را به هر وسیله ای که ممکن است با تفکر و اندیشه غربی ها منطبق سازد.
اما به تعبیر استاد شهید مطهری، جهان بینی علمی، متزلزل و بی ثبات است و نمی تواند پایگاه ایمان واقع شود."(3)

-----------------
1- صفحه 18 کتاب مذکور و به عبارتی صفحه 22 فایل PDF آن
2- راه طی شده-مهندس بازرگان-صفحه 76
3-نهضت آزادی، مروری بر تاریخچه، ماهیت و عملکرد(از سری انتشارات کتاب صبح)- صفحات 96 و 111

 به بهانه بیست و سومین سالروز شهادت فرمانده گردان شهداء سقّز، شهید سّد محسن ضابطی*

سال 1368 پس از رحلت امام خمینی(ره) برای مراسم روز هفتم به دانشگاه تهران رفته بودیم. پس از اتمام برنامه در کوچه پس کوچه های بلوار کشاورز منتظر بودیم تا بقیه هم برسند.
در این فاصله یک هندوانه خریدیم و در گوشه ای از پیاده رو مقابل یک منزل مشغول خوردن آن شدیم.
اما وقتی می خواستیم برویم، شهید ضابطی زنگ در آن منزل را زد و گفت: "ما اینجا هندونه خوردیم، آب و دونه هاش ریخته اینجا، آب و جارو می خواستیم تمیز کنیم".
و با دقت و وسواس تمام به گونه ای که گویا منزل خودش را تمیز می کند، مشغول نظافت پیاده رو شد.

------------------
*درباره شهید سیّد محسن ضابطی:
1- به خدا این رسم رفاقت نیست
2- شب قدری میان کنکور، خواستگار و وصال یار+صوت

سال گذشته در همین ایام بود که در ابتدای ماه مبارک رمضان کودکی 4 ساله به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی در نصب کولری در مسجد جان باخت.(1)

پس از آن حادثه علی رغم اینکه متولیان مسجد نسبت به رعایت اصول ایمنی اهتمام و دقت بیشتری به عمل آورند، اما چندی قبل دیدم تابلویی در ورودی مسجد نصب شده که در آن از والدین می خواهد مراقب فرزندان خود باشند و هشدار می دهد هرگونه اتفاقی به عهده مسجد نمی باشد.

این در حالی است که مسؤولیت آن اتفاق ناگوار بیش از آنکه متوجه والدین کودک باشد، متوجه برخی متولیان مسجد بوده است که در نصب کولر، اصول ایمنی را رعایت نکردند و حتی برخی هشدارها در این زمینه را نادیده گرفتند و اینک نصب این تابو اینگونه تداعی می کند که گویا تمام مسؤولیت ها در پیشگیری از حوادث احتمالی برای کودکان، تنها به عهده والدین است.

لذا چنین نیست که مسجد هیچگونه مسؤولیتی نداشته باشد؛ همانگونه که متولیان این مسجد پس از آن حادثه نسبت به وظیفه خود در ایمن سازی محیط اقدام کردند، همه متولیان مساجد وظیفه دارند که قبل از بروز حوادثی اینچنین، قدری هم درباره راه های ایمن سازی محیط مسجد برای کودکان و نمازگزاران، وقت صرف کنند، دانش خود را بالا ببند و اصول ساده در این زمینه را پیاده می کنند.(2)

------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت:
1- ایمنی مساجد متولّی ندارد+عکس

2- جالب اینکه در حال تنظیم این یادداشت، در این فکر بودم که ای کاش یک کتاب مفید درباره بهداشت و ایمنی در مساجد منتشر می شد که پس از بررسی ایمیل های جدید گروه مهندسی بهداشت محیط متوجه شدم دو نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد با راهنمایی دکتر قانعیان به مناسبت دهه تکریم مساجد، کتابی را با عنوان"بهداشت و ایمنی مساجد و اماکن مذهبی" منتشر کرده اند که البته مطالعه آن نه تنها برای متولیان، بلکه برای تمام نمازگزاران و افرادی که به نحوی با مساجد و اماکن متبرکه سر و کار دارند می تواند مفید باشد:

برای دریافت فایل پی دی اف توضیحات تکمیلی کتاب با فهرست تفضیلی کلیک کنید

در آستانه ماه مبارک رمضان مقاله ای تحت عنوان "مضرات پزشکی روزه"در برخی شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده است که با ظاهری علمی و کاربرد انواع مغالطات و ترفندهای رسانه ای سعی در جلب نظر مخاطبان و ایجاد تردید در آنان نسبت به فوائد روزه داری دارد که در حد بضاعت به برخی موارد کلی آن اشاره می کنم :

1.     در برخی شبکه های اجتماعی در ابتدای مقاله برای شکستن گارد مخاطبین و جلب اعتماد آنان یک ترفند رسانه ای به کار می برند تا مطالب کذب و خلاف واقع بعدی تحت لفافه گزاره های صدقی مانند این جملات، مورد پذیرش قرار گیرد:"قبل از اینکه این مطلب رو بخونید این رو بگم که خدا مصلحت ما رو بهتر میدونه و اگه گفته این یک ماه رو روزه بگیرید حتما یه چیزی هست که عقل ناقص ما انسان ها به اون دست نیافته. پس اطاعت از دستور خدا ضروریه".

2.     در مواردی نیز در ابتدای مقاله چنین استدلالی آمده: "این مطلب به نظرم مفید بود گفتم برای دوستان فروم هم ارسال کنم. من این رو به داییم که پزشک متخصصه و بیست سال هم سابقه داره نشون دادم متاسفانه تایید کرد و گفت که بر خلاف تبلیغات ها آمار مرگ و میر توی ماه رمضون و بلافاصله بعد از اون بالاتر از بقیه ی وقتهای ساله."
حال باید پرسید آیا این خان دایی جان ایشان اسم و رسم ندارد؟ و آمار مورد ادعای او در کدام پژوهش علمی به اثبات رسیده است؟

3.     نه تنها آن دایی جان متخصص هیچ اسم و رسمی ندارد بلکه در سراسر این متن به ظاهر علمی نه آدرسی از  یک کتاب و مقاله و پژوهش علمی قید می شود و نه اسمی از یک دانشمند مدعی مضرات روزه به میان آورده می شود.

4.     و جالب تر اینکه از متخصصان و پزشکانی که از فوائد روزه می گویند، اینچنین تعبیر می شود:"تصفیه خون و پاکسازی بدن و... حرف های نادرستی ست که پایه ی علمی ندارد و یا از جانب پزشکان بی مسؤولیتی گفته میشود که مصلحت را به حقیقت می فروشند." و این هم یک روش مغالطه است تا احدی از خوف قرار گرفتن در مظان چنین اتهامات و الفاظ ناپسندی، جرأت تردید و نقد و بررسی به خود راه ندهد.
آیا پزشکان بزرگ جهان و متخصصان معروفی چون دکتر کارلو، دکتر الیکسیس کارل(فیزیولوژیست بزرگ فرانسوی)، دکتر کودل پا فرانسوی، دکتر بندیکت، کلنل درورشا (روانشناس)، دکتر تومانیاس، دکتر کلوخ (پزشک مشهور آمریکایی)، دکتر آلکسی سوفورین(پزشک روسی) و ... -که در نقد این مطالب با عنوان "مضرات روزه برای دین ستیز ها و فواید آن برای همه" به نظرات آنان در این زمینه اشاره شده- متخصصان و پزشکان بی مسؤولیتی هستند که مصلحت را به حقیقت فروخته اند؟!

5.     مغالطه دیگر این مقاله به ظاهر علمی این است که برخی عادات غذایی غلط(نظیر حذف وعده سحری، پرخوری هنگام افطار و ...) در ایام روزه داری تحت عنوان مضرات پزشکی روزه ذکر می شود؛ این در حالی است که این دو مقوله کاملاً از هم جداست و اینکه برخی روزه داران عادات غذایی غلطی دارند، ارتباطی با مضرات پزشکی روزه ندارد و همه علمای دینی و متخصصان برجسته نیز ضمن مذمت و نکوهش این رفتارهای اشتباه، تدابیری را برای روزه داری مورد تأکید قرار می دهند که توجه شماره را به برخی مطالب آخرین شماره نشریه دنیای تغذیه جلب می کنم:

10 فایده شگفت انگیز روزه

مشکلات جسمس و عصبی در دوران روزه داری

تدابیر غذا خوردن در ایام روزه داری از دیدگاه طب سنّتی

اگر سحری نخورید

ماه رمضان با توصیه های کارشناسان

همچنین مطالعه کتاب 36 صفحه ای منتشر شده از سوی دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت تحت عنوان "راهنمای تغذیه صحیح در ماه مبارک رمضان"  نیز توصیه می شود.

دو سال نیز قبل در آستانه ماه مبارک رمضان آقای دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص برجسته کشورمان در زمینه تغذیه را به دانشگاه دعوت کردیم تا برایمان درباره "تغذیه سالم در ماه مبارک رمضان" صحبت کند: لینک دانلود (شاید فقط تا پایان ماه مبارک قابل دریافت از طریق سایت دانشگاه باشد)

هر سال شعار خاصی از سوی سازمان بهداشت جهانی برای روز جهانی بدون دخانیات تعیین و روزهای ملی یک هفته پس از آن نیز ذیل آن شعار کلی نامگذاری می شود.

شعار روز دوم هفته ملی بدون دخانیات در سال 1391 عبارت بود از: "تقویت ارزشهای دینی، سدی در برابر ترفندهای صنایع دخانی" اما ویژه نامه ای که به این مناسبت منتشر شد صرفاً به بیان احکام شرعی و فتوای مراجع عظام تقلید درباره استعمال دخانیات و اعتیاد اختصاص داشت و از نقش ارائه الگوهای واقعی و عینی تربیتی در تغییر رفتار غفلت صورت گرفت.

یکی از راهکارهای مؤثر در تغییر رفتار برای ترک سیگار و پیشگیری از ابتلاء به آن، عبارت است از ادب مع اللهی داشتن که حوزه اثر آن به مراتب بالاتر از تعلیم و تربیت است. یعنی طبق فرمایش امام خمینی(ره) بدانیم و باور کنیم که "عالم محضر خداست" و کسانی می توانند این باور مقدّس را در دیگران ایجاد کنند که در درجه اول در تأدیب نفس خود موفق بوده اند.

در واقع این علما ربانی و وارسته و شاگردان مکتب آن ها هستند که اگر از نقش آن ها در این زمینه غفلت نکنیم، دیگر نهایت آرزو و دغدغه ما صرفاً سیگار نکشیدن و معتاد نشدن جوانانمان نمی شود و به قول حجة الاسلام پناهیان: "بعضی‌ از پدر و مادرها توقع چندانی از فرزندانشان ندارند و همین قدر که فرزندشان درس بخواند، شغلی داشته باشد، به اعتیاد کشیده نشود و پیش در و همسایه آبروداری کند، برایشان کافی است. اما بعضی‌ها انتظار دارند که فرزندانشان خیلی بیش از اینها خوب شوند و منظورشان از این خوب بودن این است که فرزندشان «ولایت‌مدار» باشد..." (1)

برای فرد ولایت مدار، بدون اینکه نیازی به شمردن صدها ضرر برای استعمال دخانیات باشد فقط یک جرقه کافیست که به دام دخانیات و اعتیاد نیفتد و اگر افتاد، اینچنین به راحتی و بدون نیاز مراجعه به روانشناسان پیرو مکتب ملحدانی چون فروید و ژان پیاژه و ... متنبه می شود و تغییر رفتار می دهد:

"چند سال از انقلاب گذشته بود که مرتضی سیگارش را ترک کرد. دلیلی که برای این کار ذکر کرد این بود که آقا امام زمان(عج) در همه حال ناظر بر اعمال و رفتار ما هستند. در این صورت من چطور می‌توانم در حضور ایشان سیگار بکشم؟ این‌گونه بود که دیگر هرگز لب به سیگار نزد. در مورد هر آدم غیرسیگاری این احتمال، هرچند ناچیز وجود دارد که یک روزی سیگار بکشد. ولی در مورد آقامرتضی این امر کاملاً غیرممکن بود. چون اراده‌اش از اراده‌ی حق ناشی می‌شد."(2)
نقل دیگر به این صورت است که وقتی از شهید آوینی درباره دلیل ترک سیگار سؤال می کنند، می گوید: "شنیدم که امام زمان همه جا حاضر است؛ من پیش پدرم سیگار نمی کشم و بیرون میروم . حالا که فهمیدم امام زمان حاضر و ناظر است، گفتم کجا بروم که ایشان نباشند. دیدم هر جا بروم ایشان هستند؛ پس ترکش کردم".(3)

اگر خواهی که یابی قرب درگاه
حضوری می طلب در گاه و بی گاه

اگر خواهی مراد خویش حاصل
ز یاد حق مشو یک لحظه غافل

...

گرت حفظ ادب باشد مع الله
شوی از سر ّ سرّ خویش آگاه

بر آن می باش تا با او زنی دم
چه می گویی سخن از بیش و از کم

لبانت را گشا تنها به یادش
هر آنچه جز به یادش ده به بادش(3)

واقعاً چه جالب و به جا شد این بیت آخر. جا داره یه هنرمند پوستر طراحی کنه و این شعر رو بذاره کنار تصویر کسی که با برداشتن سیگار از گوشه لبش، آن را به سمت باد پرتاب می کند و با مشغول شدن به یاد خدا، به رهایی واقعی می رسد.

پی نوشت:
1- پاسخ‌های حجت الاسلام پناهیان به پرسش‌های مهم در مورد خانواده
2- سایت تبیان - قسمتی از مصاحبه با همسر شهید آوینی
3- به نقل از وبلاگ موعود
4- آیت الله حسن زاده آملی- رساله ای در مقدمه کتاب مفتاح الفلاح شیخ بهایی

منتشر شده در عمارنامه، انقلاب نیوز، حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان