نقد هفته نامه سلامت/22

یکی از بحث های چالش برانگیز در حوزه تغذیه سالم، بحث «نمک» است که از طرفی مصرف آن در احادیث و روایات مورد تأکید و تمجید قرار گرفته و از طرفی دیگر از سوی متخصصان تغذیه و پزشکان امروزی مورد نهی و نکوهش قرار می گیرد و این امر باعث سردرگمی مردم می شود که بالاخره این «نمک» مایه برکت سفره است که باید نسبت به مصرف آن اهتمام ورزید یا سمّ سفیدی است که باید از مصرف آن به شدّت اجتناب کرد؟ (1)

در هفته نامه سلامت، شماره 661 (2) خواننده ای می پرسد: « طبق حدیثی از معصومین (علیهم السّلام)، بهتر است قبل از مصرف غذا مقداری نمک خورده شود، در حالی که این روزها دائم توصیه می‌شود مصرف نمک را کم کنیم. بالاخره چه باید بکنیم و میزان مصرف نمک را به چه اندازه برسانیم؟» ادامه مطلب...

نقد هفته نامه سلامت/21

در شماره قبل درباره تداخل مصرف ماست همراه مواد غذایی و اختلاف نظرها در این زمینه بحث کردیم (1)؛ در این شماره قصد داریم اختلاف نظرها درباره ترکیب شیر و موز و همچنین ترکیب شیر و کاکائو را بررسی کنیم.

در شماره 545 هفته نامه سلامت به نقل از یک متخصّص تغذیه آمده است: «یکی از عواملی که جذب کلسیم را کاهش می‌دهند، فیبرهای غذایی هستند و موز سرشار از فیبر است؛ بنابراین ریختن موز در شیر باعث کاهش جذب کلسیم می‌شود».

و البته در ادامه تأکید می کند: «امّا این بدان معنا نیست که اگر موز را با شیر مخلوط کنید، کلسیم شیر دیگر جذب نمی‌شود؛ بسیاری از افراد طعم و مزه شیر معمولی را دوست ندارند و آن را نمی‌خورند اما اگر افزودنی‌هایی مثل انواع میوه یا حتی کاکائو -که گفته می‌شود ترکیب‌های فنولی آن، جذب کلسیم را کاهش می‌دهند- به شیر اضافه شود، طعم آن را می‌پسندند و می‌خورند»

لذا وی معتقد است «مصرف شیرموز یا شیرکاکائو بسیار بهتر از آن است که فردی اصلاً شیر نخورد، چون به جز شیر و لبنیاتِ کم‌چرب، منبع قابل ذکری برای کلسیم نداریم و دریافت کمِ کلسیم شیر در شیرموز یا شیرکاکائو بسیار بهتر از اصلاً نرسیدن آن است.» (2) ادامه مطلب...

تدبیر سلامت/47- شرح احادیث سلامت در کتاب مفاتیح الحیات/3- آداب تخلّی+صوت

سخنران: دکتر سیدسعید اسماعیلی صابر، مدیر گروه طب سنتی دانشگاه شاهد
 زمان و مکان: 8 اردیبهشت ماه 1397- مسجد دانشگاه

جلسات قبل که خدمت دوستان بودیم ، بنا بر این شد که نکاتی از احادیث کتاب مفاتیح الحیات آیت الله جوادی آملی که مربوط به سلامتی و طب می باشد، را توضیح دهیم.

روایت اولی که خدمت شما عرض می کنم، نهی از نگه داشتن ادرار است.

ما خیلی مواقع در شرایطی قرار می گیریم که مجبور می شویم ادرارمان را خیلی نگه داریم.

روایاتی که از امام رضا (علیه السّلام) هست درباره نهی کردن از نگه داشتن ادرار و مباحثی در مبانی طب جدید و قدیم دارد که نگه داشتن ادرار می تواند مشکلاتی برای مثانه و کلیه به دنبال داشته باشد.

به هر حال بعضی مواقع مدیران، معلّم ها و ... به دلیل شرایط خاصی که دارند بالاخره از آن زمانِ احساسِ دفعِ ادرار تا زمانی که به دستشویی بروند یک مقداری تأخیر می اندازند که هم به مثانه ها می تواند آسیب بزند هم در سنین بالا می تواند در ایجاد بیماری پروستات نقش داشته باشد . ادامه مطلب...

تدبیر سلامت/46- شرح احادیث سلامت در کتاب مفاتیح الحیات/2-آداب استراحت+صوت

سخنران: دکتر سیدسعید اسماعیلی صابر، مدیر گروه طب سنتی دانشگاه شاهد
 زمان و مکان: اول اردیبهشت ماه 1397- مسجد دانشگاه

یک بحثی که در کتاب مفاتیح الحیات، حضرت آیت الله جوادی آملی مطرح کردند، استراحت مناسب است؛ یعنی یکی از عوامل موثر در سلامتی، خواب و استراحت مناسب است.

روایاتی هم ذیل این بحث آورده اند که منع کردند از اینکه بی خوابی و بیداری بی خودی بکشیم؛ به جز گاهی استثناء ممکن است برای برخی پیش بیاید یا مثلاً شیفت کاری طوری است که فرد باید مثلاً در بیمارستان یا ... بیدار بمانند. ادامه مطلب...

تدبیر سلامت/45- شرح احادیث سلامت در کتاب مفاتیح الحیات/1-آداب تغذیه سالم/1

سخنران: دکتر سیدسعید اسماعیلی صابر، مدیر گروه طب سنتی دانشگاه شاهد
 زمان و مکان: 5 اسفند ماه 1396- مسجد دانشگاه

یکی از کتاب هایی اخیراً از مرجع عالی قدر، حضرت آیت الله جوادی آملیچاپ شده، این کتاب مفاتیح الحیات است که بخش های مختلفی را زمینه سبک زندگی دارد و یک بخش آن هم در رابطه با حوزه سلامت است .

روایت اول که از امیر المومنین (علیه السّلام) نقل کرده اند، فرموده اند که هرکس غذای پاکیزه بخورد و به خوبی آن را بجود و پیش از سیر شدن از غذا خوردن دست بکشد و به موقعِ تخّلی، خودداریِ مزاج نکند، جز در هنگام مرگ بیمار نگردد. پس بنابراین: ادامه مطلب...

نقد هفته نامه سلامت/20- بالاخره همراه غذا ماست بخوریم یا نخوریم؟

متخصصان تغذیه معتقدند مصرف ماست همراه با غذا مانع جذب آهن می‌شود اما با این حال با توجه به سرانه پایین مصرف لبنیات در کشور می گویند میزان کاهش جذب آهن مواد غذایی بر اثر مصرف ماست همراه غذا، در حدی نیست که ما مردم را از این مقدار ناچیز مصرف لبنیات نیز محرم کنیم.

از جمله اینکه دکتر کوروش جعفریان، متخصص تغذیه و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در پاسخ به یکی از خوانندگان هفته نامه سلامت (1) در این زمینه می گوید: « ... مصرف ماست همراه با منابع حیوانی آهن مانند انواع گوشت و... اشکالی ندارد و می‌توان هنگام صرف منابع حیوانی، ماست خورد اما از آنجا که جذب آهن از منابع گیاهی اندک است، کلسیم موجود در ماست با اندک آهنی که در این منابع وجود دارد تداخل ایجاد می‌کند و جذب آهن را کاهش می‌دهد.

البته میزان ماست و شیری هم که خورده می‌شود مهم است؛ اگر فردی 3 لیوان ماست یا شیر خورده باشد و بعد همزمان با آن یک منبع گیاهی حاوی آهن مصرف کند، تداخل جدی ایجاد می‌شود. معمولا کمتر کسی می‌تواند این حجم از لبنیات را یک‌جا مصرف کند و بعد هم بتواند غذای دیگری بخورد.

بنابراین توصیه می‌کنم خیلی به این مسائل توجه نکنید و یک منبع گیاهی حاوی آهن یا لبنیات را از رژیم غذایی‌تان حذف نکنید که مبادا تداخلی ایجاد شود، به‌خصوص اینکه سرانه مصرف شیر ما پایین است و اگر قرار باشد ماست هم از سر سفره حذف شود وضعیت بسیار بدتر خواهد شد.» (2) 

امّا متأسفانه این متخصصان محترم توجّهی ندارند که مشکل مصرف ماست (و همچنین دوغ) همراه با غذا فقط به تداخل جذب آهن غذا با کلسیم موجود در این فراورده های لبنی محدود نمی شود و ملاحظات دیگری نیز به شرح ذیل باید مد نظر قرار گیرد. ادامه مطلب...

تدبیر سلامت/44- اثبات کارآمدی طب اسلامی/8- پاسخ به سؤالات (درمان افزایش تری گلیریسید و ...)+صوت

سخنران: دکتر سیدسعید اسماعیلی صابر، مدیر گروه طب سنتی دانشگاه شاهد

 زمان و مکان: 14 بهمن ماه 1396- مسجد دانشگاه 

بحثی که ما خدمت دوستان داشتیم، در رابطه ی با طب از بیماری های سر شروع کردیم و تا پا به صورت اجمال آمدیم و تک تک بیماری ها را با توجّه به وقت و حوصله ی جلسه بر مبنای طب اسلامی -که مبتنی بر رعایت مسائل معده و خوراک و سردی و گرمی بود- توضیح دادیم.

پیشنهاد دادند که چون ممکن است در ذهن دوستان شرکت کننده در جلسه سؤالاتی باشد، در حد همان دو سه دقیقه پاسخ دهیم .

سؤال1- در رابطه با افزایش تری گلیریسید: ادامه مطلب...

سلامت و سبک زندگی/11

امام رضا (علیه السّلام) در حدیثی به مذمّت 7 دسته از افراد می پردازند که خودشان را مسخره کرده اند؛ اولین گروه از این افراد، کسانی هستند که از خدا توفیق می طلبند و کوششی نمی کند (1).

بدتر از این افراد می توانند کسانی باشند که نه تنها تلاشی جهت کسب توفیق مورد نظر خود نمی کنند، بلکه در جهت مخالف الزامات آن توفیق عمل می کنند که در یکی از بخش های قبلی به نقد افرادی پرداختیم که برای شفای مریضی خود و دیگران دست به دعا برمی دارند و در عین حال، حاضر به اصلاح سبک زندگی بیماری زای خود نیستند (2).

امّا باز هم بدتر از این افراد می توانند کسانی باشند که متوّلی اداره بخشی از جامعه هستند و باید مروّج سبک زندگی سالم باشند، امّا به وظیفه خود در این زمینه عمل نمی کنند.

شاید مساجد نوسازی را در سطح شهر دیده باشید که متولّیان آن برای تأمین هزینه های تکمیل ساخت و ساز مسجد، بخشی از ساختمان آن را به عنوان واحدهای تجاری اجاره می دهند بدون اینکه با دقّت و حساسیت، تأثیر مثبت و منفی سبک معماری، نحوه تبلیغات و نوع خدمات این واحدها را بر رشد و تعالی جامعه اسلامی مد نظر قرار دهند.

وقتی رهبر جامعه اسلامی از لزوم آسیب شناسی سبک زندگی، نظام سازی و پایه ریزی تمدّن نوین اسلامی سخن می گوید، اگر مساجد ما در این زمینه الگو نباشند، دیگر چه دَم و دستگاهی می خواهد الگو باشد؟

کسانی که دغدغه اجرای فرامین ایشان را دارند، نباید به اصطلاح هردمبیل عمل کنند بلکه باید در تصمیم گیری ها و عملکردهای خود، الگو و تابلویی از تمّدن نوین اسلامی را به جامعه نشان دهند.

تمدّنی که قطعاً یکی از محورهای آن، افزایش طول عمر و سطح سلامت مردم آن است.

حال چگونه می شود بخشی از ساختمان مسجد را به یک فست فودی اجاره داد تا با ترویج سبک تغذیه ناسالم، آمار بیماری ها را در جامعه بالا ببرد، سپس در همان مسجد برای شفای بیماران دست به دعا برداشت؟!

آیا در این صورت طبق فرمایش امام رضا (علیه السّلام) خودمان را مسخره نکرده ایم؟                     

این در حالی است که همه متخصصان سلامت -چه از طیف سنّتی و چه از طیف مدرنشان- معتقدند که «فست فودها یکی از عوامل بروز سرطان هستند» و افتتاح هر مغازه فست فود را مساوی کاهش طول عمر و سطح سلامت مردم جامعه می دانند (3).

علماء دینی نیز در همین مساجد به ما آموخته اند که صِرف دعا کردن به زبان قال و حال کفایت نمی کند و شرط اصلی اجابت دعا، هماهنگی با زبان استعداد است.

لذا نمی توان به زبان قال، برای شفای بیماران دعا کرد و به زبان استعداد، سبک زندگی بیماری زا را ترویج کرد!، چرا که به تعبیر خواجه عبدالله انصاری: «دانسته به خرابات شدن رواست و ندانسته به مناجات رفتن خطاست ... طاووس را رنگ باید و رفتار عندلیب را آهنگ باید.»

پی نوشت ها: 

1- مَن سَألَ اللهَ التَّوفیقَ وَ لَم یَجتَهِد، فَقَدِ استَهزَءَ بِنَفسِهِ/ مسند الامام الرضا علیه السلام، ج 1، ص 283
2- سبک زندگی بیماری زا، ره آورد نظام منقطع از وحیِ استعماری+صوت
3- غذاهای سرطان زا، بلای جان مردم+صوت

لینک در کانال تلگرامی کشکول سلامت

تدبیر سلامت/43- غذاهای سرطان زا، بلای جان مردم+صوت

 به مناسبت هفته پیشگیری از سرطان

 سخنران: دکتر سیدسعید اسماعیلی صابر، مدیر گروه طب سنتی دانشگاه شاهد

 زمان و مکان: 7 بهمن ماه 1396- مسجد دانشگاه

 موضوع بحثمان سلامتی بود و اشاره کردیم که با اصولی که در تعالیم طب اسلامی ما گفته شده مثل «معده خانه تمام بیماری هاست و  پرهیز راس همه درمان هاست» و  اصل «سردی و گرمی»، ضمن حفظ سلامتی و درمان می توان از بسیاری از بیماری ها جلوگیری کرد و میتوان خیلی از بیماری ها را با همین دستورات ساده درمان کرد  .

مناسبتی است که در این ایام هر سال راجع به سرطان برنامه هایی برگزار می شود، بنده هم این چند دقیقه راجع به این موضوع صحبت خواهم کرد .

خب، وقتی اسم بیماری سرطان می آید، آدم می ترسد؛ واقعاً خداوند این بلا را از همه خانواده ها و مسلمین دور کند!

یعنی اگر کسی گرفتار شد، درمان کردنش تقریباً در اکثر موارد غیر ممکن است و اگر هم حل بشود با کلی گرفتاری و مشکلات مختلف همراه است .

همین اصلی که فرمودند معده خانه تمام بیماری هاست، همین را در بحث سرطان به شکل متّفق القول،  طب سنتی و جدید و هر مکتب طبّی معتقد است که در زمینه سرطان، خوراک بد حرف اصلی را می زند.

یعنی یک سری از غذا ها وجود دارد که می تواند زمینه بروز سرطان را افزایش بدهد. ادامه مطلب...

تدبیر سلامت/42- اثبات کارآمدی طب اسلامی/7- تدابیر بیماری های کلیه و مجاری ادراری+صوت

 سخنران: دکتر سیدسعید اسماعیلی صابر، مدیر گروه طب سنتی دانشگاه شاهد

 زمان و مکان: 30 دیماه 1396- مسجد دانشگاه

در مباحث جلسات قبل و بر اساس اصول کلی که از آیات و روایات طب اسلامی به دستمان آمد، توصیه هایی را برای درمان انواع بیماری ها از سر تا پا عرض کردیم  .

امّا راجع به بیماری های کلیه مطلب اول اینکه مشکلاتی مثل تکرّر ادرار یا شب ادراری که بین بچه ها به وجود می آید معمولاً از افزایش سردی و رطوبت است که در بدن ایجاد شده و برای اینکه این مشکل در بین بچه ها برطرف بشود باید مصرف سردیجاتی مثل ماست و خیار و کاهو و ... را در برنامه غذایی بچه ها کم کنیم و یک مقدار خوراکی گرم به آن ها بدهیم که بخورند و گرمی جاتی مثل عسل، شیره انگور، ادویه جات و ... در غذاهایشان استفاده کنند. ادامه مطلب...