سلامت و سبک زندگی/15-  راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر به عتبات

معمولاً فلسفه و هدف از سفرهای زیارتی را کسب آرامش روحی و روانی و عرض حاجات و نیازهای مادی و معنوی خود به درگاه ائمه معصومین (علیهم السّلام) تلقّی می کنیم.

امّا به نظر می رسد فلسفه و هدف اصلی زیارت آن ذوات مقدّس فراتر از این ها باشد و آن عبارت است از پیوند و همخوانی هر چه بیشتر بین امام و مأموم.

با این نگاه، سفرهای زیارتی می توانند فرصت هایی باشند برای اصلاح سبک زندگی و تمرین سبک زندگی سالم و مورد رضایت اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السّلام) باشد.

از جمله آسیب هایی که بر سبک زندگی ما عارض شده است و نیاز به اصلاح دارد، عبارت است از مصرف بی رویه ظروف یک بار مصرف به بهانه رعایت بهداشت و بدون توجه به پیامدهای زیست محیطی آن.

این در حالی است که با قدری تلاش و دغدغه ذهنی می توان راه حل های بهتری را برای رعایت بهداشت مدّ نظر قرار داد که آسیب های جانبی کمتری داشته و سازگار با محیط زیست باشد.

حتی گاهی اوقات این موضوع هیچ ارتباطی با مقوله رعایت اصول بهداشتی ندارد و صرفاً به دلیل رواج یک عادت غلط و روحیه راحت طلبی به سراغ ظروف یک بار مصرف می رویم.

مثلاً چه اشکالی دارد که زائرین یک لیوان شخصی سبک به همراه داشته باشند و برای صرف چای (به خصوص در هتل) از آن استفاده کنند و یا هنگام صرف صبحانه، همان لیوان (یا لیوان شیشه ای که در اتاق هایشان قرار داده شده) را با خود به رستوران بیاورند؟

همچنین جا دارد مدیران، تصمیم گیران و خدمت گزاران سازمان حج و زیارت، ضمن رعایت اصول بهداشتی در پذیرایی از زائرین، به مسائل زیست محیطی و کاهش هرچه بیشتر استفاده از ظروف یک بار مصرف نیز توجه کنند و بدانند که استفاده از این ظروف در برخی موارد صرفاً یک اضطرار است و نباید کاربرد این ظروف را یک راه حل دم دستی ساده و همیشگی برای ارائه خدمات بهتر تلقّی کرد.

مثلاً وقتی در وعده های غذایی برای میوه ها یک پیش دستی چینی تعبیه می شود، چه اشکالی دارد که برای پذیرایی زیتون نیز از همین ظروف استفاده شود و در برخی هتل ها بی جهت برای هر نفر یک ظرف کوچک پلاستیکی یک بار مصرف حاوی تعدادی زیتون در نظر گرفته نشود؟

در مواردی هم که چاره ای جز استفاده از ظروف یک بار مصرف وجود ندارد، باید همواره این دغدغه ذهنی و برنامه ریزی وجود داشته باشد که با اتّخاذ تدابیری در آینده، به تدریج به سمت حذف کامل استفاده از هر نوع وسیله یک بار مصرف برای پذیرایی ها حرکت کرد؛ چرا که پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) از ریختن سم حتی در سرزمین مشرکین نهی فرموده است (*) و همه می دانیم که این ظروف پلاستیکی پس از مصرف و دفع آن در طبیعت، چه سموم خطرناکی را وارد محیط زیست می کند.

بر فرض هم که از ظروف تجزیه پذیری استفاده شود که در آینده باعث ایجاد انواع آلودگی های شیمیایی در طبیعت نشود، باید بدانیم که مدیریت صحیح و اصولی پسماند ایجاب می کند که از ابتدا زباله هرچه کمتری تولید شود، چرا که وجود زباله بیشتر، مستلزم صرف هزینه بیشتر برای مدیریت و دفع آن است و تولید غیرضرور زباله، نوعی اسراف محسوب می شود و بر هر مسلمانی واجب است که از هرگونه اقدام مسرفانه پرهیز کند.

پی نوشت:

*- امام علی (علیه السّلام) فرمودند: «رسول خدا (صلی الله و علیه وآله) از ریختن سم حتی در سرزمین ‌های مشرکین نهی فرموده است»/ کتاب الکافی، جلد ‏5، صفحه 27

یادداشت مرتبط قبلی: شهد زیارت با طعم قلیان!

نویسنده: همایون سلحشور فرد، کارشناس بهداشت محیط عملیات نوروزی 98 هلال احمر در کربلای معلّی