سلامت و سبک زندگی/3

به بهانه روز جهانی بدون خودرو

عجب از این بشر دو پا !

اختراع می کند، ماشین می سازد، و سپس می نشیند عزا می گیرد که عجب غلطی کردم!!! محیط زیست را به گند کشیدم!

قبلاً تبلیغ می کردند: «هر شهروند یک خودرو» (به عنوان مثال قبل از انقلاب شعار می دادند «هر ایرانی یک پیکان»!

حالا تبلیغ می کنند: «کمپین بدون خودرو»، «روز جهانی بدون خودرو» و ... !

توسعه و ترویج حمل و نقل عمومی هم با یک بام و دو هوا نمی شود.

مسؤولین امر اگر واقعاً به فکر محیط زیست هستند این همه که به ماشین های شخصی فشار می آورند برای معاینه فنی، خوب است یک فشاری هم به این اتوبوس ها بیاورند که بعضاً هرکدامشان به اندازه 10 و بلکه شاید تا 50 خودروی شخصی و بیش از آن دود به حلق مردم می دهند، محیط زیست را به گند می کشند و هیچ گشت راهنمایی و رانندگی هم کاری با آن ها ندارد!

حالا در این هوای آلوده که همین خودروهای عمومی دارای نقص فنّی نقش به سزایی در تولیدش دارند انتظار دارید که مردم، دوچرخه سوار شوند و بروند در خیابان دود بخورند؟!

درضمن در جایی مثل تهران که در دامنه کوه قرار دارد، دوچرخه سواری همه جا به دلیل وجود سربالایی مقدور نیست ...

بگذریم که این سرگشتگی ها همه نتیجه عقل منقطع از وحیِ بشرِ دور شده از تعالیم انبیاست!

بشری که تنها به سود و زیان مادی، لذّت های آنی و تمنّیات این جهانی می اندیشد و نتیجه پیشرفتش اختراعی می شود که در نهایت خود معترف به افزون شدن مضرّاتش نسبت به فواید آن می شود:

«... فرض بر این بود که اتومبیل، مقدار لازم برای رفتن از محلی به محل دیگر را کوتاه می کند. واقع امر این است که عکس آن از کار درآمده است.آمریکایی ها با گسترش استفاده از اتومبیل، دورتر از محل کار خود، زندگی کردن را آغاز کرده اند.

40 سال پیش فاصله میان محل کار و خانه مردم چنان بود که آن را پیاده طی می کردند؛ اما امروزه مردم در حومه شهرها پراکنده شده اند و فاصله خانه تا محل کار گاهی 30 تا 45 کیلومتر است.

در حالی که اتومبیل وسیله نقلیه ای سریع تر از پیاده روی است، وقتی ترافیک ساعات ازدحام، امکان راندن سریع تر از 8 تا 10 کیلومتر در ساعت را نمی هد ... مسأله سرعت معنی خود را از دست خواهد داد.

اکنون در اغلب جاها از 30 دقیقه تا یک و نیم ساعت طول می کشد تا به محل کار بروند و از آنجا بازگردند و این تقریباً برابر همان مدت زمانی است که مردم 40 سال پیش که خانه هایشان در نزدیکی محل کارشان بوده برای پیاده رفتن یا سوار شدن به گاری های کوچک طی می کردند ...

مرگ و خرابی حاصل از اتومبیل وحشتناک تر از دیگر چیزهایی است که کشور ما حتی در زمان جنگ با آن روبرو شده است ...

خسارات جانی و مالی ناشی از حوادث ترافیک به دلار، ده بار بیشتر از مجموع همه شکل های دیگر جنایات با اعمال زور بوده است ...

تازه این خسارات فقط بخشی از داستان را نشان می دهد؛ با آغاز عصر اتومبیل، بزرگراه ها و هزارها هزار کیلومتر جاده سیمانی، آسفالتی و بتونی احداث شده اند؛ آسیب وارد به محیط زیست از ترکیب مرگبار بزرگراه ها و اتومبیل ها امری استثنایی است ...

سیستم بزرگراه - به قول جرج دبلیو براون، یکی از خبرگان حمل و نقل- منابع زمین و اتمسفر را به میزانی می بلعد که تحمّل آن غیرممکن است ...

اگرچه راهی برای محاسبه خسارت کلی وارد به ساختمان ها و دیگر ساخت های شهری به وسیله اصطکاک پیوسته، وزن، حرکت و فرسایش عمومی حاصل از ترافیک داخل شهری وجود ندارد ...

اکنون معلوم شده است که بخشی از افزایش چشمگیر مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی و سرطان را می توان با آلودگی هوا بر اثر دودهای اگزوز اتومبیل ها و کامیون ها و اتوبوس ها ردیابی کرد ...

شخصی که اتومبیلی را در بزرگراه می راند، بی شک از این شگفت زده خواهد شد که بداند هر بار که به پدال گاز فشار می آورد، دارد به وارد کردن آسیب مغزی به کودکان 5 الی 6 ساله کیلومترها دورتر بالقوّه کمک می کند ...»(*)

پی نوشت:

*- کتاب «جهان در سراشیبی سقوط» (نوشته جرمی ریفکین و تد هوارد، ترجمه مرحوم دکتر محمود بهزاد)، بخش پنجم(انتروپی و عصر صنعتی)، مبحث «حمل و نقل»، صفحات 164 الی168