نوزدهمین همایش ملّی بهداشت محیط در آبان ماه سال گذشته، عنوان اولین همایش بین المللی را نیز به خود گرفت؛ امّا این بار یک پسوند به آن اضافه شده بود که از همان اول به نظرم خیلی ناچسب می آمد: «بهداشت محیط و توسعه پایدار»

ماه ها پس از برگزاری این همایش، بحث چالش برانگیز سند 2030 در کشور به میان آمد و در میان بحث های مختلفی که در شبکه های اجتماعی شاهدش بودم متوجه پوستری شدم که به نظرم آشنا می آمد.

پوستر را در اولین همایش بین المللی «بهداشت محیط و توسعه پایدار» به کرّات روی پرده نمایش اسلاید های سخنرانان دیده بودم که «آرمان های 17 گانه توسعه پایدار» را نشان میداد و همان زمان نیز به خصوص با توجه به وجود شعار «برابری جنسیتی» به آن مشکوک شده بودم.

و تازه دو زاری ام افتاد که این پسوند ناچسب به معنی آن است که «بهداشت محیط چگونه می تواند در دستیابی به اهداف توسعه پایدار تا سال 2030 کمک کند»! و مهمانان خارجی هم آمده اند تا ضمن توجیه بیشتر ما در این زمینه، ملاحظه کنند که ما چگونه می خواهیم سیاست های دیکته شده شان را پیاده کنیم.

دوباره برگشتم به سایت اولین همایش بین المللی «بهداشت محیط و توسعه پایدار» سری زدم.

دبیر علمی همایش ضمن اشاره به آرمان های 17 گانه توسعه پایدار می گوید: «بدیهی است جمهوری اسلامی ایران نقش پررنگ و تعیین کننده ای در بحث مذاکرات در حوزه توسعه پایدار و دستور کار2030 ایفا نموده و از این جهت سیاست های کلان نظام در این حوزه می تواند ظرفیت های لازم را در اجرائی شدن آرمان های توسعه پایدار در کشور و بویژه منطقه مهیا سازد.»

بحث های زیادی در یک سال اخیر بر سر این سند صورت گرفت که در این فرصت محدود قصد ندارم به آن ها بپردازم امّا به هر حال در نهایت امر در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست رئیس‌جمهور و به اتفاق آرای اعضا، سند 2030 از دستور‌کار دولت خارج شد و هیأت دولت نیز رسماً لغو دستور کار سند 2030 برای توسعه پایدار را اعلام کرد.

در جریان سخنان و گلایه های مقام معظّم رهبری در این زمینه نیز هستید؛ من در اینجا فقط نکته ای را که در ضیافت افطاری جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها در نقد این سند بیان کردند نقل می کنم: «خُب ما از چند سال قبل از این آمدیم گفتیم "الگوی ایرانی‌ـ‌اسلامی پیشرفت"؛ بنده کلمه‌ی توسعه را هم عمداً به کار نبردم ... بنده عمداً گفتم کلمه‌ی توسعه را من به کار نمی برم، چون کلمه‌ی توسعه یک کلمه‌ی غربی است؛ یک مفهوم غربی دارد؛ من کلمه‌ی پیشرفت را به کار می برم؛ الگوی پیشرفت ایرانی‌ـ‌اسلامی. خُب این الگو را بگردیم پیدا کنیم! چرا باید برای پیشرفت ما، دستهای غربی الگو بدهند به‌صورت همین سند توسعه‌ی پایدار یا 2030 و امثال این ها؟ اینها کار کیست؟ کار شماها است، کار دانشگاه‌ها است، کار اساتید است.»

بسیار خُب؛ فکر می کنید کار دانشگاه ها و اساتید محترم پس از اعلام کنار گذاشتن سند 2030 از سوی مسؤولان ارشد نظام و طرح دغدغه های مقام معظم رهبری در خصوص الگوی پیشرفت ایرانی-اسلامی به جای «توسعه غربی» و توجه به اسناد بالادستی نظام، چه بوده است؟

دومین همایش بین المللی بهداشت محیط با قوّت تمام و با همان پسوند «توسعه پایدار» قرار است هفته آینده با همّت اساتید معزّز در دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد برگزار شود.

و رئیس این همایش و دانشگاه نیز در سایت رسمی همایش بدون کوچکترین اشاره ای به اسناد بالادستی نظام(از جمله الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت) همچنان از دغدغه های جامعه دانشگاهی در خصوص سند 2030 سازمان ملل می گوید و اینکه قرار است در این همایش در خصوص چگونگی تحقّق و اجرائی شدن سیاست های کشوری در راستای آرمان ها، اهداف و شاخص های توسعه پایدار، بحث و تبادل نظر شود!

بنابراین خیالتان راحت باشد؛ در این همایش گرچه تمثال مقام معظّم رهبری نصب شده است امّا قرار نیست در خصوص «بهداشت محیط و الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت»، «بهداشت محیط در افق 1404»، «بهداشت محیط و تمدّن نوین اسلامی» و سایر آرمان ها و اهداف ملّی و اسلامی، بحث و تبادل نظری صورت گیرد.

یادم هست در یکی از همین همایش های بهداشت محیط در سنوات گذشته، آقای دکتر احمد عامری(عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران) به این موضوع اشاره می کرد که وقتی اروپایی‌ها فضولاتشان را از پنجره بیرون می‌انداختند، ما اینجا سیستم دفع بهداشتی فضولات داشتیم.(*)

و حالا همگی باید جلوی همین اروپایی ها مؤدب بنشینیم ببینیم چه آرمان هایی را به ما دیکته می کنند و متخصّصان دانشگاهی ما چگونه در محضر آنان درس پس می دهند.

در فراخوان این همایش نیز تأکید شده است « ... در این همایش، مقاله ها باید بصورت چکیده انگلیسی تهیه شوند و داوری مقاله ها بر اساس چکیده انگلیسی خواهد بود. مقالاتی که چکیده انگلیسی آنها دارای ایرادات زیاد نگارشی و گرامری باشند وارد چرخه داوری نخواهند شد» 

جالب اینکه یکی از محورهای این همایش، «چالش های موجود در بازرسی بهداشت محیط و موانع اجرایی ماده13 قانون مواد خوردنی آرایشی بهداشتی» است و این محور نیز از شرط حتمی نگارش چکیده مقاله به زبان انگلیسی مستثنی نشده است و این یعنی اینکه اجنبی ها زودتر از هموطنانمان باید به مشکلاتمان پی ببرند! و در یک چنین فضایی غیربومی، طبیعی است که علی رغم وجود جمعیت بالای کارشناسان بهداشت محیط شاغل در کشور، استقبالی نسبت به این موضوع صورت نمی گیرد و 4 روز مانده به پایان مهلت ارسال مقالات، دبیرخانه همایش اعلام می کند که مقالات اندکی در این محور دریافت شده است.

چرا که کارشناسان شاغل در کشور، این همایش را صرفاً محملی می دانند که اساتید برای ارتقاء درجه علمی و کسب وجهه و اعتبار بین المللی خود برپا کرده اند، و لذا سال به سال با کم رنگ تر دیدن جایگاه و نقش خود، انگیزه و رغبتشان برای حضور در این همایش کاسته می شود.

به این ترتیب اینجاست که مقام معظّم رهبری در جمع دانشجویان می فرمایند: «آنجایی که احساس می کنید دستگاه مرکزی اختلالی دارد و نمی تواند درست مدیریّت کند، آنجا آتش‌به‌اختیارید؛ یعنی باید خودتان تصمیم بگیرید، فکر کنید، پیدا کنید، حرکت کنید، اقدام کنید ... وقتی این‌جوری دستگاه‌های مرکزی اختلال دارند، آن‌وقت اینجا شما آتش به اختیارید»

پس منتظریم ببینیم تشکّل های دانشجویی ولایت مدار و اساتید حزب اللّهی دانشکده های بهداشتِ سراسرِ کشور در این خصوص چه موضعی دارند و چگونه آتش به اختیار در پی تحقّق آرمان ها، اهداف و شاخص های بومی در حوزه تخصّصی خود خواهند بود.

پی نوشت:

*- جهت مطالعه بیشتر: وقتی اروپایی‌ها فضولاتشان را از پنجره بیرون می‌انداختند ایرانی‌ها در علم سرآمد بودند