بررسی خطر امکان انتقال عفونت ایدز در اثر تماس های محیطی

در میان ایمیل هایی که افراد  معمولاً برای اطلاع رسانی و ذکر نکات جالب توجه به یکدیگر ارسال می کنند به ایمیلی بر می خوریم که برای تحذیر دیگران از خطر انتقال عفونت ایدز در اثر تماس های ناخواسته در اماکن عمومی به ذکر این داستان می پردازد: "چند وقت پیش در یک سالن سینما خانمی احساس کرد شئ نوک تیزی از صندلی به بدن او فرو رفت وقتی که بلند شد تا ببیند چه بوده دید یک سوزنی است که یک یادداشت کوچک هم به آن چسبیده و روی آن نوشته شده:" شما هم به ویروس ایدز مبتلا شدید"مرکز کنترل بیماریها در پاریس موارد مشابه زیادی را اخیراً در شهرهای دیگر نیز گزارش کرده که سوزنهای آزمایش شده همه به ویروس ایدز آلوده بودند.... "
لذا در این فرصت فارغ از واقعی یا تخیّلی  بودن این داستان به بررسی احتمال خطر انتقال عفونت ایدز در اثر اینگونه تماس های ناخواسته محیطی می پردازیم. موارد تأمل برانگیز در این داستان را می توان اینگونه برشمرد:
1- ویروس ایدز در خارج از بدن چه مدت می تواند زنده بماند و قدرت تکثیر و انتقال داشته باشد؟
2- چقدر احتمال دارد که فرد مبتلاء موفق شود در فاصله کمی قبل از نشستن فرد بعدی، این سوزن و یادداشت را در صندلی جاسازی کند؟
3- ممکن است سوزن جاسازی شده در صندلی را کسی نبیند ولی چقدر احتمال دارد که وقتی فردی قصد نشستن روی صندلی دارد کاغذ یادداشت را هم نبیند؟
4- حالا فرض کنیم کاغذ را هم ندید و نشست و سوزن به بدنش فرو رفت. چه مقدار خون روی سوزن ته گرد می تواند باقی بماند؟ آیا همین مقدار ناچیز - که احتمالاً خشک هم شده و یا در اثر تماس با لباس پاک شده- می تواند باعث انتقال عفونت ویروس ایدز به فرد دیگری شود؟
واقعیت این است که زمانی احتمال خطر سرایت بالاست که سوزن حاوی مقادیر به نسبت زیاد خون به طور مستقیم(دقت کنید! به طور مستقیم، نه از روی لباس) در رگ یا یک زخم عمیق قرار داده شود. بنابراین احتمال انتقال ویروس ایدز از طریق تماس های محیطی بعید به نظر می رسد. از نظر تئوری، خشک شدن خون و مایعات بدن احتمال انتقال ویروس ایدز را کاهش می دهد. در مشاهده عملی، این کاهش انتقال به صفر می رسد. تا کنون هیچ فرد آلوده ای که از طریق تماس با سطوح محیطی، آلوده شده باشد شناخته نشده است
در اینجا به ذکر اقداماتی می پردازیم که اگر فردی به هر حال و علی رغم همه احتمالات ضعیف ذکر شده در مواجهه ناخواسته با ویروس ایدز قرار گرفت، باید انجام دهد:
1- ابتدا اجازه داده شود تا چند لحظه از زخم خون بیاید و سپس زخم را با آب و صابون شستشو داده و با الکل 70 درصد ضدعفونی شود. 2-   اگر مخاط آلوده شده بود باید با آب فراوان یا محلول سالین شستشو داد و نباید از الکل استفاده نمود.
3- بلافاصله پس از وقوع حادثه، این موضوع را به نزدیکترین ستاد بیماری های مرکز بهداشت به صورت تلفنی گزارش کند تا راهنمایی بعدی جهت مراجعه او به مراکز مشاوره و پیگیری درمان های دارویی صورت گیرد که آیا نیاز به تجویز دارو جهت پروفیلاکسی پس از مواجهه دارد یا خیر؟
4- پس از بروز حادثه باید در اسرع وقت از فرد خون گرفته شود. این نمونه باید حداقل به مدت یک سال نگهداری شود. در موارد بروز عفونت، این نمونه به عنوان یک مرجع پایه محسوب شده و نشان می دهد که آیا عفونت موجود در بدن فرد در اثر آن حادثه ایجاد شده و یا اینکه فرد از قبل مبتلا به آن بوده است. برای بررسی بیشتر باید نمونه های دیگری در فواصل 5/1، 3، 6 و 12 ماه پس از وقوع حادثه تهیه شود.
 5- اگر تا 6 ماه پس از شروع درمان، نمونه های خون برای آزمایش HIV منفی باشد، احتمال ابتلای فرد به این عفونت بسیار کم خواهد بود.
  6- از منبع آلوده کننده نیز باید نمونه خون بگیریم. اگر مانند داستان ذکر شده، منشاء خون مشخص نباشد، می توان از خون موجود در نوک سوزن برای بررسی های سرولوژیک استفاده نمود.در صورت تجویز مهارکننده های HIV به فاصله کوتاهی (در طی 8-2 ساعت) پس از آسیب، احتمال عفونت HIV به طور قابل توجهی کم می شود.