سلامت و سبک زندگی/ 22

بارها در مقالات و نقدهایم به حدیثی از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) اشاره کردم که می فرماید «خداوند تعالی دوست دارد که هرگاه فردی از شما کاری می کند آن را محکم (و بی‌عیب) انجام دهد.»(1)

محکم کاری در هر تصمیمی اقتضا می کند که عواقب آن تصمیم را بسنجیم و برای آن تدبیر کنیم.

یک تصمیم اقتصادی مهم مثل سهمیه بندی بنزین - آن هم به صورت ناگهانی و پس از 6 سال تعطیلی این طرح و همچنین علی رغم وعده عدم اجرای آن تا پایان سال-، تصمیمی نیست که فقط کارشناسان اقتصادی آن را اتّخاذ و اجرا کنند، چرا که تجربه قبلی آن هم نشان داده که چنین تصمیمی عواقب اجتماعی، روانی و امنیتی دارد و می طلبد که مسؤولان حوزه های مختلف اجتماعی، رسانه ای و امنیتی برای آن پیش بینی و چاره اندیشی کنند.

یکی از توجیهات اجرای این طرح، کمک به کاهش معضل آلودگی هوای کلان شهرهاست؛ این در حالی است که راه حل های دیگری برای کاهش مصرف بنزین در کشور وجود دارد که بتواند مکمّل و تسهیل کننده دستیابی به اهداف این طرح باشد.

کسانی که از سر ناچاری و برای یک لقمه نان، شهرها و روستاهای خود را رها می کنند تا بلکه با خودروی بعضاً بی کیفیت و فرسوده خود در کلان شهرها مسافرکشی کنند، اگر در شهر و روستای خود دل مشغولی و کسب و کاری داشته باشند دیگر دلیلی ندارد رهسپار دیار غربت شوند و با ایجاد ترافیک و آلودگی هوا، بر معضلات آن کلان شهر بیافزایند.

همچنین با توسعه اشتغال و رونق تولید در مناطق محروم، تعداد افراد بیکار آن منطقه کاهش می یابد و دیگر کمتر کسی از سر ناچاری به قاچاق سوخت روی خواهد آورد.

و یا اینکه اصلاً غیر از مسافرکشی و قاچاق سوخت، موضوع دیگری که می توان طرح کرد این است که اگر کارکنان حقوق مکفی داشتند و وعده های دم انتخابات مسؤولان در خصوص برخورداری افراد از درآمد سرشار تحقّق پیدا می کرد، دیگر کمتر کسی با کار دو شیفته و سه شیفه و شغل دوم و سوم، مجبور به تردّد در سطح شهر می شد و بار ترافیک شهری نیز سنگین تر نمی شد؛ و همین طور در خصوص بازنشستگان نیز اگر درآمد کافی داشته باشند، کمتر سراغ شغل دیگری می رفتند که در این صورت این امر هم منجر به افزایش ازدحام، ترافیک شهری و آلودگی هوا نمی شود و هم اینکه فرد سلامت و نشاط فرد سالمند در معرض خطر قرار نمی گیرد و در نهایت یک سالمند باتجربه، بیشتر و بهتر فرصت و فراغت خواهد کرد که تجربیات خود را به طرق مختلف در اختیار نسل بعدی قرار دهد.

نکته دیگر اینکه چگونه است که برای مردم عادی بدون ایجاد آمادگی، اقناع گری و ایجاد فرصت، یک مرتبه طرح شوک گونه سهمیه بندی بنزین اجرا می شود ولی با صنایع آلاینده و خودروسازی هایی که علی رغم تذکرات، مذاکرات، هشدارها و تمدید مکرّر مهلت ها، همچنان در رعایت استانداردها اهمال می کنند، برخورد نمی شود؟

چگونه است که در اجرای قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات به بهانه اخلال در امر اشتغال، انعطاف به عمل می آید و حتی تبصره هایی بر این قانون زده می شود که به هدف آن خدشه وارد می کند، امّا در اجرای طرح سهمیه بندی بنزین، از قبل برای صاحبان مشاغلی که به واسطه اجرای این طرح متضرّر می شوند، تدابیر و پیش بینی های لازم و کافی اتّخاذ نشده و اطلاع رسانی های لازم برای رفع نگرانی آنان انجام نمی شود؟

یکی دیگر از عوامل ایجاد ترافیک و آلودگی هوا در کلان شهرهایی مثل تهران، ساخت و سازهای بی رویه و تراکم فروشی است.

به عنوان مثال، بزرگراهی برای تسهیل آمد و شد خودروها ساخته می شود امّا چندی بعد می بینیم در جنب این بزرگراه یک مجتمع عظیم تجاری و اداری ساخته می شود و در نهایت با ایجاد یک گره ترافیکی کور وسط بزرگراه، نقض غرض می شود.

و یا اینکه در کوچه پس کوچه های شهر دو بیمارستان بزرگ خصوصی بدون تعبیه پارکینگ برای مراجعان ساخته می شود و در حالی که با وجود این دو بیمارستان و مدرسه ای که از قبل وجود داشته، شاهد اختلال در رفت و آمد اهالی و مراجعان به این مراکز خدماتی و آموزشی هستیم، یک مرتبه می بینیم کمی آن طرف تر برای احداث یک بیمارستان بزرگ دیگر، گودبرداری می شود! و در نهایت همین مدیریت شهری که چنین مجوزهای به ظاهر آبادگرانه و به واقع ویرانگرِ آرامش و روان و نظم و امنیت و ایمنی شهروندان را صادر می کند، در پی شکایت های فراوان اهالی به ناچار زمین های بایری را که می توانسته با ایجاد فضای سبز تبدیل به ریه تنفسی ساکنان آن محله و تأمین آرامش و آسایش و رفاه آنان کند، خرج عریض تر کردن کوچه و خیابان برای تسهیل عبور و مرور خودروها می کند!

دیگر کار از طرح این مسأله که «برای حل معضل آلودگی هوای تهران چه باید کرد؟» گذشته و شوربختانه باید پرسید که «برای پیشگیری از معضل آلودگی هوای تهران چه باید می کردیم؟»

این در حالی است که امام هشتم ما -که چنین مدیرانی هم به ایشان اعتقاد دارند و به زیارتش مشرّف می شوند-، می فرماید: «تدبیر قبل از عمل تو را از پشیمانی باز می دارد.»

پی نوشت ها:

1- إِنّ اللَّهَ تَعَالى یُحِبّ إِذَا عَمِلَ أَحَدُکُمْ عَمَلاً أَنْ یُتْقِنَهُ (کنز‌العمال 9128)

2- اَلتَّدْبِیرُ قَبْلَ الْعَمَلِ یُؤْمِنُکَ مِنَ النَّدَمِ (عیون اخبارالرضا علیه السلام، جلد 2، صفحه 54 - اصول کافی، جلد 2، صفحه 113)